Chủ nghĩa toàn trị (tiếng Anh: totalitarianism) là một thuật ngữ được sử dụng bởi những nhà khoa học chính trị, đặc biệt là những người trong lĩnh vực chính trị so sánh, để mô tả một chính thể trong đó nhà nước độc tài áp đặt chế độ chuyên chế (authoritarian regime) và ý thức hệ của chính quyền lên tất cả mọi hoạt động cá nhân và công cộng trên mọi lĩnh vực bằng cách áp chế và đàn áp mạnh mẽ cả về vật chất lẫn tinh thần, ý thức, tâm linh...[1]Những học giả có ảnh hưởng nhất về chủ nghĩa toàn trị, như Karl Popper, Hannah Arendt, Carl Friedrich, Zbigniew Brzezinski, và Juan Linz đều mô tả mỗi người một cách hơi khác nhau. Điểm chung của tất cả các định nghĩa là nhà nước cố gắng động viên toàn thể dân chúng trong việc hỗ trợ hệ tư tưởng của nhà nước và sự không khoan nhượng đối với những hoạt động không hướng về mục tiêu của nhà nước kèm theo trấn áp, hoặc là sự kiểm soát toàn diện các cơ quan quyền lực nhà nước (lập pháp, hành pháp, tư pháp, công an, quân đội...); đồng thời nhà nước điều khiển các tổ chức quần chúng như công đoàn lao động, các cơ quan truyền thông đại chúng, các cơ sở học thuật, các cơ sở tôn giáo như nhà thờ, các tổ chức chính trị như là các đảng phái chính trị. Các chế độ toàn trị duy trì quyền lực chính trị bằng các công cụ như cảnh sát mật, các biện pháp tuyên truyền được gieo rắc qua các phương tiện truyền thông, các quy định và các hạn chế tự do ngôn luận, việc sử dụng sự giám sát bằng truyền thông và việc sử dụng rất phổ biến các chiến thuật khủng bố. Các quốc gia cộng sản, các chế độ độc tài quân sự, quân chủ chuyên chế đều là các thể chế toàn trị theo cách định nghĩa này nhằm phân loại và xác định rõ ràng các chế độ này dù tất cả chỉ là tương đối.Cả chủ nghĩa phát xít mà điển hình là chủ nghĩa quốc xã lẫn chủ nghĩa cộng sản mà điển hình là chủ nghĩa Stalin được xem là các chế độ độc tài theo kiểu chủ nghĩa toàn trị tuyệt đối.[1]